资产发布器

null Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng bàn về an ninh con người

Chi tiết bài viết Bài viết

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng bàn về an ninh con người

 Lưu Thúy Hiền

I. MỞ ĐẦU

Ngay từ khi thành lập, Đảng ta luôn quan tâm đến vấn đề con người và bảo đảm an ninh con người. Trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng, nhất là Báo cáo chính trị đã nêu những nhận thức mới, tư duy mới về an ninh quốc gia so với Đại hội XII, đó là: Lần đầu tiên xác định “an ninh con người”, bảo vệ an ninh con người nhằm cụ thể hóa các tư tưởng lập hiến đã nêu trong Hiến pháp 2013 và trở thành các mục tiêu, định hướng phát triển đất nước. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng tiếp tục một cách nhất quán các phương hướng phát triển về con người đã được khẳng định trong các Đại hội trước đây. Đồng  thời, văn kiện Đại hội XIII cũng bổ sung, phát triển nhiều nội dung mới nhằm đảm bảo tốt hơn an ninh con người, tạo động lực phát triển bền vững đất nước trong giai đoạn tới.

II. NỘI DUNG

2.1. Quan niệm về an ninh con người

Có nhiều quan niệm về an ninh con người, trong đó quan niệm về an ninh con người được ghi nhận trong “Báo cáo phát triển con người” năm 1994 của Liên hợp quốc Báo cáo nêu: “An ninh con người có thể nói gồm hai khía cạnh chính. Thứ nhất, nó có nghĩa là an toàn trước những mối đe dọa kinh niên như nạn đói, bệnh tật và sự đàn áp; Thứ hai, nó có nghĩa là bảo vệ chống lại sự phá vỡ đột ngột và gây tổn thương đối với mẫu hình cuộc sống hằng ngày - cho dù trong gia đình, trong công việc hay trong cuộc sống”[1]. Báo cáo chỉ rõ, an ninh con người  có 4 đặc trưng cơ bản bao gồm: An ninh con người mang tính chất phổ biến; những yếu tố tạo thành, tác động, ảnh hưởng đến an ninh con người đều có mối tương liên, phụ thuộc, tác động chuyển hóa lẫn nhau; các nguy cơ, yếu tố tác động tới an ninh con người đang được hầu hết các nhà nước xác định vừa là mục tiêu vừa là động lực, con người luôn là trung tâm.

An ninh con người có nghĩa là vấn đề an ninh gắn với con người. Đảng ta xác định con người là mục tiêu, động lực của đổi mới và chủ thể sáng tạo của phát triển xã hội. Con người ở vị trí trọng tâm của chính sách phát triển. Nhận thức nhất quán và thực hiện mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với tiến bộ và công bằng xã hội. Những thành tựu về phát triển đời sống người dân, bảo đảm quyền con người ở Việt Nam ngày càng được thế giới công nhận, đánh giá cao. Tiếp nối nhất quán quan điểm của Đảng về mục tiêu phát triển con người, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã nhấn mạnh yếu tố “an ninh con người” thể hiện quan điểm, tư duy mới trong đảm bảo an ninh quốc gia, vừa đảm bảo các quyền con người vừa mang lại môi trường, cuộc sống an toàn cho mọi người dân.

2.2. Quan niệm của Đảng về an ninh con người

Ngay từ khi thành lập, Đảng ta luôn quan tâm đến vấn đề con người và bảo đảm an ninh con người. Điều này được thể hiện rất rõ trong Luận cương chính trị năm 1930, Đảng đã đề cập nhiều vấn đề có liên quan đến con người, điển hình, như: xã hội, chính trị, kinh tế… Đảng ta xác định rõ chính sách đối với ruộng đất: “Quyền sở hữu ruộng đất thuộc về chánh phủ công nông”. Tiếp đó, trong Tuyên ngôn Độc lập Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, ngày 02/9/1945 đã khẳng định: “Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”[2].

Năm 1953, Quốc hội nước Việt Nam dân chủ cộng hòa thông qua Luật Cải cách ruộng đất, tịch thu ruộng đất của địa chủ, phong kiến, cường hào… chia cho nông dân thực hiện khẩu hiệu “Người cày có ruộng”. Sau đó, Hiến pháp năm 1959 quy định: “Nhà nước chiếu theo pháp luật bảo hộ quyền sở hữu về ruộng đất và các tư liệu sản xuất khác của nông dân…”. Năm 1980 Quốc hội ban hành Hiến pháp năm 1980. Điều 19 Hiến pháp quy định: “Đất đai, rừng núi, sông hồ, hầm mỏ, tài nguyên thiên nhiên trong lòng đất…, đều thuộc sở hữu toàn dân.”. Đây chính là cơ sở pháp lý cao nhất nhằm bảo vệ người dân trên lãnh thổ Việt Nam.

Đại hội XI, Đảng đưa ra nhận định đảm bảo an ninh con người là “bảo đảm con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện”; xây dựng con người Việt Nam “phát triển toàn diện về trí tuệ, đạo đức, thể chất, năng lực sáng tạo, ý thức công dân, tuân thủ pháp luật”[3]. Giai đoạn này, đảm bảo an ninh con người chủ yếu được nhìn nhận dưới khía xây dựng và phát triển con người Việt Nam trên các khía cạnh văn hóa, đạo đức, trí tuệ, thể chất.

Thuật ngữ “an ninh con người” lần đầu tiên được Đảng ta đưa vào văn kiện Đại hội XII: “Kịp thời kiểm soát và xử lý các rủi ro, mâu thuẫn, xung đột xã hội. Đẩy mạnh các giải pháp đấu tranh phòng, chống tội phạm và tệ nạn xã hội; giảm thiểu tai nạn giao thông; bảo đảm an toàn xã hội, an ninh con người”[4].

Đến Đại hội XIII của Đảng (2021) vấn đề “an ninh con người” được chú trọng và đề cao. Vấn đề “an ninh con người” được đề cập trong nhiều nội dung của Văn kiện Đại hội XIII. Trong định hướng phát triển đất nước 10 năm 2021-2030, Đảng ta xác định: “Quản lý phát triển xã hội có hiệu quả, phân minh, bảo đảm an ninh xã hội, an ninh con người”[5]. Nhiệm vụ, giải pháp phát triển giai đoạn đất nước 5 năm tới (2021-2025) xác định: “Tăng cường quản lý phát triển xã hội, bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội, tính bền vững trong các chính sách xã hội, nhất là phúc lợi xã hội, an ninh xã hội, an ninh con người. Triển khai đồng bộ, toàn diện các mục tiêu kinh tế, tiến bộ, công bằng xã hội và môi trường, trên cơ sở đó, đổi mới phân bổ nguồn lực hợp lý để nâng cao hiệu quả phát triển xã hội. Xây dựng và thực hiện đồng bộ thể chế, chính sách phát triển xã hội, quản lý phát triển xã hội bền vững, hài hòa”[6]. Trong tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, Đại hội XIII xác định “giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị, an ninh quốc gia, an ninh con người”[7].

Như vậy, Đại hội XIII của Đảng đặt nhân tố con người, an ninh con người làm trung tâm của mọi hoạt động, bảo vệ an ninh con người vừa là mục tiêu phấn đấu, vừa là động lực bảo đảm cho sự ổn định chính trị xã hội và xây dựng, phát triển đất nước trường tồn, thịnh vượng. Đại hội XIII xác định: “Chú trọng an ninh, an toàn là một trong những yếu tố hàng đầu trong cuộc sống của người dân”, do vậy bảo vệ an ninh quốc gia cũng chính là bảo vệ cuộc sống của người dân. Trong nội dung phương hướng phát triển đất nước đến năm 2030, Đại hội XIII xác định phương hướng nhiệm vụ quốc phòng, an ninh là:“Kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa. Giữ vững an ninh chính trị, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, an ninh con người, an ninh kinh tế, an ninh mạng, xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương. Chủ động ngăn ngừa các nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm, từ xa; phát hiện sớm và xử lý kịp thời những yếu tố bất lợi, nhất là những yếu tố, nguy cơ gây đột biến; đẩy mạnh đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động và cơ hội chính trị”.[8]

Điều này khẳng định tư duy và định hướng xa hơn trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, trong đó cũng nhấn mạnh nội dung “an ninh con người, an ninh kinh tế, an ninh mạng, xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương” cho phù hợp với bối cảnh hiện nay đó là: Coi việc giữ vững an ninh quốc gia vừa là mục tiêu, giải pháp để phát triển bền vững đất nước; đồng thời thể hiện tư tưởng chỉ đạo phát triển để giữ vững an ninh, an ninh để phát triển, an ninh trong phát triển.

III. KẾT LUẬN

Đại hội XIII xác định bảo vệ an ninh con người là bảo vệ an ninh quốc gia, coi an ninh con người là một bộ phận của an ninh quốc gia. Đại hội đã đưa ra nhận thức mới về an ninh quốc gia một cách toàn diện hơn, rộng hơn, sâu hơn, không chỉ có các vấn đề an ninh chính trị, quân sự truyền thống, mà còn bao quát cả những vấn đề an ninh phi truyền thống. Việc thể chế hóa tư duy mới của Đảng thành các quy định pháp luật sẽ tạo cơ sở pháp lý góp phần bảo vệ an ninh con người, an ninh xã hội trước những thách thức mới. Người dân sẽ được bảo vệ đẩy đủ, toàn diện hơn, nhất là trước những vấn đề an ninh mới nổi lên như an ninh dữ liệu, an ninh cá nhân, an ninh kết nối. Kỷ cương xã hội, kể cả trên không gian mạng được tăng cường, góp phần củng cố ngày càng vững chắc môi trường an toàn, lành mạnh, trật tự bảo vệ cuộc sống của người dân. Thực hiện thắng lợi nhiệm vụ “Khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hội nhập quốc tế; có chính sách cụ thể phát triển văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số; thực hiện tốt chính sách xã hội, bảo đảm an ninh xã hội, an ninh con người, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong quản lý phát triển xã hội, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống và chỉ số hạnh phúc của con người Việt Nam”[9].

TÀI LIỆU THAM KHẢO

 1. Chương trình phát triển Liên hợp quốc, Báo cáo phát triển con người, 1994.

 2. Hồ Chí Minh. Toàn tập. Tập 4. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2011, Hà Nội.

3.  Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII, IX, XI.

4. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb CTQG Sự thật, Hà Nội, 2016.

5. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập 1, Nxb CTQG Sự thật, Hà Nội, 2021.

[1] Chương trình phát triển Liên hợp quốc, Báo cáo phát triển con người, 1994.

[2] Hồ Chí Minh. Toàn tập. Tập 4. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2011, Hà Nội, tr. 1.

[3] Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI.

[4] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb CTQG Sự thật, Hà Nội, 2016, tr. 135.

[5] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập 1, Nxb CTQG Sự thật, Hà Nội, 2021, tr. 116.

[6] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập 1, Nxb CTQG Sự thật, Hà Nội, 2021, tr. 147.

[7] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập 1, Nxb CTQG Sự thật, Hà Nội, 2021, tr. 148.

[8] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQG Sự thật,Hà Nội, 2021, tr331, tập 2.

[9] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập 1, Nxb CTQG Sự thật, Hà Nội, 2021, tr. 202.